Chuyển tới nội dung chính

Tối ưu Windows Update để tránh ngốn tài nguyên

Giới Thiệu​

Windows Update là một tính năng quan trọng giúp hệ điều hành của bạn luôn được cập nhật các bản vá bảo mật, cải tiến tính năng và sửa lỗi. Tuy nhiên, quá trình này đôi khi có thể tiêu tốn một lượng lớn tài nguyên hệ thống như CPU, RAM và băng thông mạng, đặc biệt là trong các đợt cập nhệt lớn. Điều này có thể khiến máy tính của bạn trở nên chậm chạp, giật lag và ảnh hưởng đến trải nghiệm làm việc hoặc giải trí. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn các phương pháp hiệu quả để tối ưu Windows Update, giúp máy tính của bạn hoạt động mượt mà hơn mà vẫn đảm bảo an toàn và tính ổn định.

📋 Thời gian: ~15-20 phút | Độ khó: Cơ bản

Yêu Cầu​

Để thực hiện các bước tối ưu này, bạn cần:

  • Một máy tính chạy Windows 10 hoặc Windows 11.
  • Quyền quản trị (Administrator) trên hệ thống.
  • Kết nối Internet ổn định để tải các bản cập nhật khi cần.

Các Bước Thực Hiện​

Bước 1: Điều chỉnh Giờ Hoạt Động (Active Hours)​

Giờ Hoạt Động là khoảng thời gian bạn sử dụng máy tính nhiều nhất, và Windows sẽ tránh tự động khởi động lại hoặc cài đặt cập nhật trong khoảng thời gian này. Việc thiết lập đúng Giờ Hoạt Động sẽ giúp tránh bị gián đoạn công việc và đảm bảo cập nhật diễn ra khi bạn không sử dụng máy.

  1. Mở Settings (Cài đặt) bằng cách nhấn Windows + I.
  2. Chọn Windows Update (hoặc Update & Security trên Windows 10).
  3. Nhấp vào Advanced options (Tùy chọn nâng cao).
  4. Trong phần "Active hours", chọn Adjust active hours (Điều chỉnh giờ hoạt động).
  5. Thiết lập khoảng thời gian bắt đầu và kết thúc mà bạn thường xuyên sử dụng máy tính (ví dụ: 8:00 AM - 6:00 PM).
  6. ✅ Nhấn Save (Lưu).

Bước 2: Tạm dừng cập nhật (Pause Updates)​

Nếu bạn đang cần tập trung cao độ vào công việc hoặc chơi game và không muốn bất kỳ sự gián đoạn nào từ Windows Update, bạn có thể tạm dừng cập nhật trong một khoảng thời gian nhất định.

  1. Mở Settings (Cài đặt) bằng cách nhấn Windows + I.
  2. Chọn Windows Update (hoặc Update & Security).
  3. Trong phần "Pause updates" (Tạm dừng cập nhật), bạn có thể chọn tạm dừng trong 1 tuần, 2 tuần, hoặc tùy chỉnh đến một ngày cụ thể.
  4. 💡 Mẹo: Bạn có thể tạm dừng tối đa 5 tuần (trên Windows 10) hoặc 35 ngày (trên Windows 11). Hãy nhớ rằng việc tạm dừng cập nhật quá lâu có thể khiến hệ thống của bạn dễ bị tấn công bởi các lỗ hổng bảo mật chưa được vá.
  5. ✅ Nhấn Pause for 1 week (Tạm dừng trong 1 tuần) hoặc chọn ngày mong muốn.

Bước 3: Giới hạn băng thông tải xuống qua Tối ưu hóa phân phối (Delivery Optimization)​

Tính năng Tối ưu hóa phân phối (Delivery Optimization) cho phép Windows tải xuống các bản cập nhật từ các máy tính khác trên mạng cục bộ của bạn hoặc trên Internet, và ngược lại, chia sẻ các bản cập nhật đã tải xuống với các máy khác. Điều này giúp tăng tốc độ tải xuống nhưng cũng có thể tiêu tốn băng thông đáng kể. Bạn có thể giới hạn băng thông này.

  1. Mở Settings (Cài đặt) bằng cách nhấn Windows + I.
  2. Chọn Windows Update (hoặc Update & Security).
  3. Nhấp vào Advanced options (Tùy chọn nâng cao).
  4. Chọn Delivery Optimization (Tối ưu hóa phân phối).
  5. Tắt tùy chọn Allow downloads from other PCs (Cho phép tải xuống từ các PC khác) nếu bạn không muốn chia sẻ hoặc nhận cập nhật từ máy tính khác.
  6. Nhấp vào Advanced options (Tùy chọn nâng cao) bên dưới.
  7. Trong phần "Download settings" (Cài đặt tải xuống), đánh dấu vào ô Limit how much bandwidth is used for downloading updates in the background (Giới hạn băng thông được sử dụng để tải xuống các bản cập nhật trong nền).
  8. Đặt giới hạn phần trăm băng thông (ví dụ: 10-20%) để Windows Update không "ngốn" toàn bộ đường truyền của bạn.
  9. Bạn cũng có thể giới hạn băng thông tải lên trong phần "Upload settings" (Cài đặt tải lên) nếu bạn bật tính năng chia sẻ P2P.
  10. ✅ Thiết lập xong, các thay đổi sẽ được áp dụng ngay lập tức.

Bước 4: Cấu hình nâng cao qua Group Policy Editor (Dành cho bản Windows Pro/Enterprise)​

Đối với người dùng Windows Pro hoặc Enterprise, Group Policy Editor cung cấp khả năng kiểm soát chi tiết hơn về cách Windows Update hoạt động.

  1. Nhấn Windows + R, gõ gpedit.msc và nhấn Enter để mở Local Group Policy Editor.
  2. Điều hướng đến: 
    Computer Configuration > Administrative Templates > Windows Components > Windows Update
  3. Tìm và nhấp đúp vào Configure Automatic Updates (Cấu hình Cập nhật Tự động).
  4. Chọn Enabled (Đã bật).
  5. Trong phần "Options", bạn có thể chọn một trong các tùy chọn sau để tối ưu:
    • 2 - Notify for download and notify for install: Windows sẽ thông báo khi có bản cập nhật mới, cho phép bạn quyết định khi nào tải xuống và cài đặt. Đây là tùy chọn kiểm soát cao nhất, nhưng bạn phải tự chủ động.
    • 3 - Auto download and notify for install: Windows tự động tải xuống các bản cập nhật, nhưng sẽ hỏi bạn trước khi cài đặt. Điều này giảm bớt gánh nặng về băng thông khi bạn không sử dụng máy, nhưng vẫn cho phép bạn kiểm soát thời điểm cài đặt.
    • 4 - Auto download and schedule the install: Windows tự động tải xuống và cài đặt theo lịch trình bạn đặt. Bạn có thể chọn ngày trong tuần và thời gian cụ thể.
  6. 💡 Mẹo: Nếu bạn muốn tránh các driver mới gây lỗi, bạn có thể vô hiệu hóa việc tải driver qua Windows Update. Tìm và nhấp đúp vào Do not include drivers with Windows Updates (Không bao gồm driver trong Windows Updates), chọn Enabled (Đã bật).
  7. ✅ Nhấn Apply (Áp dụng) và OK.
# Lệnh mở Group Policy Editor
gpedit.msc

# Lệnh refresh Group Policy sau khi thay đổi (không bắt buộc nhưng nên làm)
gpupdate /force

⚠️ Cảnh báo: Đối với người dùng Windows Home, không có gpedit.msc. Việc chỉnh sửa Registry để đạt được các thiết lập tương tự phức tạp hơn và có thể tiềm ẩn rủi ro nếu không thực hiện đúng cách. Các bước 1, 2, 3 và 5 vẫn hoàn toàn áp dụng được.

Bước 5: Dọn dẹp các tệp cập nhật tạm thời​

Sau khi các bản cập nhật được cài đặt, Windows thường giữ lại các tệp cài đặt cũ. Việc dọn dẹp chúng có thể giải phóng đáng kể dung lượng ổ đĩa và đôi khi cũng giúp hệ thống hoạt động mượt mà hơn.

  1. Sử dụng Disk Cleanup (Dọn dẹp ổ đĩa):

    • Nhấn Windows + R, gõ cleanmgr.exe và nhấn Enter.
    • Chọn ổ đĩa hệ thống (thường là C:).
    • Nhấp vào Clean up system files (Dọn dẹp tệp hệ thống).
    • Chọn lại ổ đĩa hệ thống.
    • Trong danh sách, đánh dấu vào Windows Update Cleanup (Dọn dẹp Windows Update) và các mục khác bạn muốn xóa (ví dụ: Recycle Bin, Temporary files).
    • ✅ Nhấn OK và xác nhận việc xóa.

  2. Sử dụng DISM để dọn dẹp Component Store:

    • Mở Command Prompt (hoặc PowerShell) với quyền quản trị (Run as administrator).
    • Gõ lệnh sau và nhấn Enter: 
      Dism.exe /online /Cleanup-Image /StartComponentCleanup
    • Lệnh này sẽ xóa các phiên bản cũ của các thành phần hệ điều hành, giúp giảm kích thước của thư mục WinSxS và giải phóng dung lượng.
    • ✅ Chờ quá trình hoàn tất.

Troubleshooting​

  • Lỗi không tải được cập nhật:
    • Kiểm tra kết nối Internet.
    • Chạy trình khắc phục sự cố Windows Update: Settings > Update & Security > Troubleshoot > Additional troubleshooters > Windows Update.
    • Khởi động lại dịch vụ Windows Update: Mở Command Prompt (Admin), gõ net stop wuauserv rồi net start wuauserv.
  • Hệ thống vẫn chậm sau khi cập nhật:
    • Kiểm tra Task Manager (Ctrl + Shift + Esc) để xem tiến trình nào đang tiêu thụ tài nguyên nhiều nhất.
    • Thử gỡ cài đặt bản cập nhật gần đây nếu bạn nghi ngờ nó gây ra lỗi: Settings > Update & Security > View update history > Uninstall updates.
  • Lỗi cập nhật cụ thể:
    • Ghi lại mã lỗi và tìm kiếm trên Microsoft Support hoặc các diễn đàn công nghệ.
    • Sử dụng công cụ System File Checker để kiểm tra và sửa chữa các tệp hệ thống bị hỏng: Mở Command Prompt (Admin), gõ sfc /scannow.

Kết Luận​

Việc tối ưu Windows Update không chỉ giúp máy tính của bạn hoạt động mượt mà hơn mà còn mang lại sự chủ động trong việc quản lý hệ thống. Bằng cách điều chỉnh Giờ Hoạt Động, tạm dừng cập nhật khi cần, giới hạn băng thông và dọn dẹp các tệp tạm thời, bạn có thể giảm thiểu đáng kể tác động của quá trình cập nhật lên tài nguyên máy tính.

Best practices:

  • ✅ Cập nhật định kỳ: Đừng tắt hoàn toàn Windows Update. Các bản vá bảo mật là cực kỳ quan trọng.
  • ✅ Sao lưu dữ liệu: Luôn sao lưu các dữ liệu quan trọng trước khi thực hiện các bản cập nhật lớn hoặc thay đổi hệ thống.
  • ✅ Kiểm tra hiệu suất: Sau mỗi đợt cập nhật, hãy kiểm tra hiệu suất máy tính để đảm bảo không có vấn đề phát sinh.

Hy vọng với các hướng dẫn này, bạn sẽ có thể quản lý Windows Update một cách hiệu quả, giữ cho máy tính của mình luôn trong trạng thái tốt nhất.

Xem thêm: