Chuyển tới nội dung chính

Sửa Lỗi Sai Thời Gian Hệ Thống trên Linux

Giới Thiệu​

Thời gian hệ thống chính xác là một yếu tố vô cùng quan trọng đối với mọi máy chủ và máy trạm Linux. Sai lệch thời gian có thể gây ra hàng loạt vấn đề nghiêm trọng, từ lỗi trong hệ thống nhật ký (logs), sự cố xác thực qua mạng, đến trục trặc trong các ứng dụng phụ thuộc vào thời gian như cơ sở dữ liệu và hệ thống mã hóa. Việc đồng bộ thời gian không chỉ giúp duy trì tính toàn vẹn của dữ liệu mà còn đảm bảo an ninh và khả năng tương thích với các hệ thống khác.

Bài hướng dẫn này sẽ chỉ cho bạn cách chẩn đoán và khắc phục các lỗi sai thời gian trên hệ thống Linux, sử dụng các công cụ mạnh mẽ như timedatectl và dịch vụ Network Time Protocol (NTP) để đảm bảo hệ thống của bạn luôn hiển thị thời gian chính xác nhất.

📋 Thời gian: 15-20 phút | Độ khó: Cơ bản

Yêu Cầu​

Để thực hiện theo hướng dẫn này, bạn cần có:

  • Một hệ thống Linux đang hoạt động (ví dụ: Ubuntu, CentOS, Debian, Fedora).
  • Quyền truy cập root hoặc người dùng có quyền sudo.
  • Kết nối Internet (để đồng bộ thời gian với các máy chủ NTP công cộng).

Các Bước Thực Hiện​

Bước 1: Kiểm tra trạng thái thời gian hiện tại​

Trước tiên, hãy kiểm tra trạng thái thời gian hiện tại của hệ thống để xác định vấn đề. Lệnh timedatectl là công cụ tiêu chuẩn để quản lý thời gian trên các hệ thống Linux sử dụng systemd.

# Kiểm tra trạng thái thời gian hệ thống
timedatectl status

Giải thích: Kết quả của lệnh này sẽ hiển thị:

  • Local time: Thời gian hiện tại của hệ thống theo múi giờ địa phương.
  • Universal time: Thời gian UTC (Coordinated Universal Time).
  • RTC time: Thời gian của đồng hồ thời gian thực (Real-Time Clock) trên phần cứng.
  • Time zone: Múi giờ được cấu hình.
  • System clock synchronized: Trạng thái đồng bộ với NTP (yes/no).
  • NTP service: Trạng thái của dịch vụ NTP (active/inactive).
  • RTC in local TZ: Cho biết RTC có đang chạy theo múi giờ địa phương hay không (thường nên là no để RTC chạy theo UTC).

⚠️ Nếu System clock synchronized là no hoặc NTP service là inactive, đây là dấu hiệu cho thấy hệ thống của bạn không được đồng bộ thời gian đúng cách.

Bước 2: Đặt múi giờ chính xác​

Múi giờ không chính xác là một nguyên nhân phổ biến gây ra sự nhầm lẫn về thời gian. Đảm bảo hệ thống của bạn được cấu hình với múi giờ đúng là rất quan trọng.

# Liệt kê tất cả các múi giờ có sẵn
timedatectl list-timezones

# Tìm kiếm múi giờ cụ thể, ví dụ cho Việt Nam (Hồ Chí Minh)
timedatectl list-timezones | grep "Asia/Ho_Chi_Minh"

# Đặt múi giờ cho hệ thống (thay thế Asia/Ho_Chi_Minh bằng múi giờ của bạn)
sudo timedatectl set-timezone Asia/Ho_Chi_Minh

# Kiểm tra lại múi giờ sau khi đặt
timedatectl status | grep "Time zone"

Giải thích: Sau khi đặt múi giờ, timedatectl sẽ tự động cập nhật thời gian địa phương dựa trên thời gian UTC và múi giờ mới.

Bước 3: Kích hoạt đồng bộ thời gian qua NTP​

NTP (Network Time Protocol) là phương pháp tốt nhất để giữ cho thời gian hệ thống của bạn luôn chính xác. Nó tự động đồng bộ thời gian với các máy chủ thời gian trên Internet.

# Kích hoạt tính năng đồng bộ NTP
sudo timedatectl set-ntp true

# Kiểm tra lại trạng thái để xác nhận NTP đã được kích hoạt
timedatectl status

Giải thích: Lệnh sudo timedatectl set-ntp true sẽ bật tính năng đồng bộ NTP. Trên hầu hết các hệ thống Linux hiện đại, điều này sẽ kích hoạt dịch vụ NTP mặc định (thường là systemd-timesyncd, chrony, hoặc ntpd) và cấu hình nó để đồng bộ thời gian.

✅ Sau khi thực hiện, kiểm tra lại timedatectl status. Bạn sẽ thấy System clock synchronized: yes và NTP service: active.

Bước 4: Cài đặt và cấu hình dịch vụ NTP (Chronyd hoặc NTPd)​

Mặc dù timedatectl set-ntp true thường đủ, nhưng đôi khi bạn cần một dịch vụ NTP mạnh mẽ hơn như chrony hoặc ntpd để có độ chính xác cao hơn hoặc trong môi trường mạng phức tạp. chrony là lựa chọn hiện đại và được khuyến nghị hơn ntpd trên các bản phân phối Linux mới.

Cài đặt Chrony:

# Kiểm tra xem chrony đã được cài đặt chưa (trên Debian/Ubuntu)
dpkg -s chrony &> /dev/null && echo "chrony đã được cài đặt." || echo "chrony chưa được cài đặt."

# Cài đặt chrony (trên Debian/Ubuntu)
sudo apt update
sudo apt install chrony -y

# Cài đặt chrony (trên RHEL/CentOS/Fedora)
sudo dnf install chrony -y # Hoặc sudo yum install chrony -y trên CentOS 7

# Kích hoạt và khởi động dịch vụ chrony
sudo systemctl enable chronyd
sudo systemctl start chronyd

# Kiểm tra trạng thái đồng bộ của chrony
chronyc tracking
chronyc sources

Giải thích:

  • chronyc tracking hiển thị thông tin về trạng thái đồng bộ hiện tại, bao gồm máy chủ NTP đang được sử dụng và độ lệch thời gian.
  • chronyc sources liệt kê các máy chủ NTP mà chrony đang cố gắng đồng bộ.
  • 💡 Bạn có thể chỉnh sửa /etc/chrony.conf để thêm hoặc thay đổi các máy chủ NTP nếu cần. Sau khi chỉnh sửa, hãy khởi động lại chronyd bằng sudo systemctl restart chronyd.

Bước 5: Đặt thời gian thủ công (Trong trường hợp khẩn cấp hoặc không có mạng)​

Nếu bạn không có kết nối Internet hoặc dịch vụ NTP không hoạt động vì lý do nào đó, bạn có thể đặt thời gian thủ công. Tuy nhiên, đây chỉ nên là giải pháp tạm thời vì nó không đảm bảo độ chính xác lâu dài.

# Đặt ngày và giờ (thay thế "YYYY-MM-DD HH:MM:SS" bằng thời gian mong muốn)
# Ví dụ: đặt thời gian là 10 giờ 30 phút sáng ngày 27 tháng 10 năm 2023
sudo timedatectl set-time "2023-10-27 10:30:00"

# Sau khi đặt thời gian hệ thống, đồng bộ nó với đồng hồ phần cứng (RTC)
sudo hwclock --systohc

Giải thích:

  • timedatectl set-time đặt thời gian cho đồng hồ hệ thống.
  • hwclock --systohc ghi thời gian từ đồng hồ hệ thống vào đồng hồ phần cứng (RTC/CMOS) để đảm bảo thời gian được giữ lại sau khi khởi động lại.
  • ⚠ư Lưu ý rằng việc đặt thời gian thủ công có thể gây ra nhảy thời gian đột ngột và ảnh hưởng đến các ứng dụng. Luôn ưu tiên sử dụng NTP.

Troubleshooting​

  • NTP không đồng bộ hoặc lỗi kết nối:

    • Kiểm tra tường lửa: Đảm bảo cổng UDP 123 (NTP) được mở trên tường lửa của bạn. 
      # Ví dụ với UFW (Ubuntu)
      sudo ufw allow ntp
      sudo ufw reload

      # Ví dụ với firewalld (CentOS/RHEL)
      sudo firewall-cmd --add-service=ntp --permanent
      sudo firewall-cmd --reload
    • Kiểm tra kết nối Internet: Đảm bảo hệ thống có thể truy cập các máy chủ NTP.
    • Kiểm tra logs: Xem nhật ký của dịch vụ NTP để tìm lỗi. 
      sudo journalctl -u chronyd # hoặc -u ntpd
    • Thay đổi máy chủ NTP: Chỉnh sửa tệp cấu hình (/etc/chrony.conf hoặc /etc/ntp.conf) và thử các máy chủ NTP công cộng khác (ví dụ: pool.ntp.org).

  • Thời gian bị lệch lại sau khi khởi động:

    • Pin CMOS yếu: Đối với máy chủ vật lý, pin CMOS trên bo mạch chủ có thể đã hết, khiến đồng hồ phần cứng không giữ được thời gian khi tắt nguồn. Cần thay pin CMOS.
    • RTC in local TZ: Nếu timedatectl status hiển thị RTC in local TZ: yes, điều này có thể gây ra vấn đề trên một số hệ thống. Tốt nhất là để RTC chạy theo UTC. 
      sudo timedatectl set-local-rtc 0
      Lệnh này sẽ cấu hình RTC chạy theo UTC và đồng bộ lại.

  • Lỗi "Permission denied" khi thực hiện các lệnh:

    • Đảm bảo bạn đang sử dụng sudo trước các lệnh yêu cầu quyền root.
    • Kiểm tra xem tài khoản người dùng của bạn có trong nhóm sudo hay không.

Kết Luận​

Việc duy trì thời gian hệ thống chính xác là một khía cạnh cơ bản nhưng cực kỳ quan trọng trong quản trị hệ thống Linux. Bằng cách làm theo các bước trong hướng dẫn này, bạn có thể dễ dàng chẩn đoán, cấu hình và khắc phục các lỗi sai thời gian, đảm bảo rằng máy chủ của bạn luôn hoạt động ổn định và đáng tin cậy.

Best practices:

  • ✅ Luôn bật đồng bộ NTP để tự động duy trì thời gian chính xác.
  • ✅ Đảm bảo múi giờ được cấu hình đúng cho vị trí của bạn.
  • ✅ Thường xuyên kiểm tra trạng thái thời gian bằng timedatectl status để phát hiện sớm các vấn đề.
  • ✅ Ưu tiên sử dụng chrony làm dịch vụ NTP client trên các hệ thống Linux hiện đại vì độ chính xác và hiệu quả tốt hơn.

Chúc mừng bạn đã khắc phục thành công lỗi sai thời gian hệ thống!